Opdat wij niet vergeten

Jaaroverzicht: september 2006 tot september 2007

Afgelopen jaar van september 2006 tot november 2007 was het een goed jaar voor mij met veel mooie momenten en gebeurtenissen. Je maakt wel eens wat minder dingen mee maar de jaarlijkse 4 mei herdenking dat staat voorop. Met de veteranen van 1940–’45 die op de Poeldonk nabij de Dungense brug zoveel hebben meegemaakt wil ik zoveel mogelijk contacten houden.

Ook heb ik het afgelopen jaar waarderingen mogen ontvangen over de www.monumentpoeldonk.nl website die goed bezocht wordt. Ik krijg wel regelmatig vragen over; “Is de monument poeldonk website van gemeente Sint-Michielsgestel?” Mijn antwoord is dan: de Monument Poeldonk website is in eigen beheer en zo ook het oorlogsmonument bij ons in de tuin.

De site wordt door mijn webmaster vrijwillig (als hobby) aangevuld en onderhouden. Hij doet voor mij heel belangrijk werk. Het is aardig te vernemen dat zijn werk ook goed gewaardeerd wordt. Mijn webmaster vindt dat heel leuk, het was dan ook zijn initiatief om deze website over het monument Poeldonk te maken. Gemeente Sint-Michielsgestel heeft daar geen aandeel of zeggenschap over. Het onderhouden van de site en de kosten rondom het monument dragen wij zelf.

Gemeente Sint- Michielsgestel of het oranjecomité organiseert de jaarlijkse herdenkingen, zij nemen contact op met ons. In sommige gevallen zijn dat andere personen, zij organiseren dan ook namens de gemeente. Zo hebben wij zelf in feiten twee keer, in 2006 alles, en in 2007 onze medewerking gegeven om de dodenherdenking te organiseren. Wij geven al jarenlang onze volledige medewerking.

Het opsporen van oorlogsveteranen en familie van gesneuvelden militairen waren mijn werkzaamheden. Ik vond in 2001 dat het hoog tijd werd om daar aandacht aan te geven na zoveel jaren. Ik wilde nagaan hoeveel veteranen en families van gesneuvelden nog te bereiken waren. Ik was begonnen in de zomer van 2001 en het is een geslaagde opsporing geweest. Mijn initiatief is ruimschoots beloond, ik ben daar heel blij mee. Ik (wij) hebben de veteranen op hun oude dag gegeven wat ze verdienden.

Doordat ik de veteranen en families van gesneuvelden had opgespoord werden de herdenkingen ook veel anders dan voorheen. Het was ook veel drukker geworden en ik had een zekere verantwoording tegenover de veteranen van '40 –’45, maar ook voor de families van de gesneuvelden. Het gehele jaar door heb ik contacten met de veteranen alsook met de families. Dit had wel enige invloed met de herdenkingen omdat ik vond, dat de herdenking daardoor optimaal moest worden georganiseerd. Je had nu echt te maken met mensen die heel veel hadden meegemaakt tijdens het gevecht en in de oorlogstijd. Er mag dan niets verkeerd gaan tijdens de herdenking waardoor heel  nadelige emoties en verdriet kan ontstaan.

Het afgelopen laatste jaar, 4 mei 2006, heb ik heel veel positieve reacties over de herdenking van 2006 mogen ontvangen, wij hadden de herdenking namens de gemeente georganiseerd. Voor het eerst waren de Indië-gangers (door mijn toedoen) door gemeente Sint-Michielsgestel officieel uitgenodigd. Voor het eerst, dus 55 jaar na thuiskomst uit voormalig Nederlands Indië. De Indië-gangers zijn nog vol lof vooral ook omdat ik ervoor gezorgd had dat hun lied “Terang Bulan” ten gehore was gebracht tijdens die herdenking.

Onze oorlogsveteranen van 1940 – ’45 uit gemeente Sint-Michielsgestel hebben op 29 juni 2006 de Mobilisatie – Oorlogskruis mogen ontvangen uit handen van Burgemeester Pommer. Door mijn initiatieven kregen ze alsnog de waardering die ze verdiende, “we hebben er lang op moeten wachten” zei een veteraan.

De oude veteranen zijn mij heel dankbaar is mij later gebleken na de uitreiking. Jammer dat dhr. Jan den Otter korte tijd daarna is overleden. Hij was vol trots op die dag toen hij de onderscheiding mocht ontvangen. (zie foto’s van de Mobilisatie – Oorlogskruis uitreiking).Het ervoor zorgen dat de veteranen van de oorlog '40-’45 het Mobilisatie-oorlogskruis mochten ontvangen was veel maar mooi werk. Ik ben blij dat ik dat werk gedaan heb.

Dit was ontstaan naar aanleiding van de gebeurtenissen die ik meemaakte bij de uitreiking Mobilisatie - Oorlogskruis in de gemeente Schouwen–Duiveland. Ik was daar uitgenodigd om bij die huldiging van de oud-veteranen van het 14e R.I. aanwezig te zijn. Het was een geweldig mooie en een correcte gebeurtenis. De gedecoreerde veteranen van de 14^e R.I. kwamen bijna allen uit provincie Zeeland.

Ook heb ik medewerking mogen geven aan mevrouw A. van der Heijden van Heemkundevereniging “de Plaets” uit Berlicum. Mevr. van der Heijden vroeg mij foto’s en enige uitleg over de gebeurtenissen tijdens de veteranendag waar ook dhr. Harrie Wijnen het Mobilisatie – Oorlogskruis had mogen ontvangen. In het plaatselijke blad editienummer 1 en 2 staat zijn getuigenverhaal deze uitgaven van Heemkundevereniging, http://www.deplaets.nl  Mevr. Van der Heijden is de auteur van het verhaal.   

Ik mocht het verhaal van dhr. H. Wijnen en mevr. A. van der Heijden (auteur) op mijn site plaatsen omdat het past in het geheel vanwege de Mobilisatie – Oorlogskruis uitreiking 29 juli 2006. Hartelijk dank daarvoor!   

Ook dit jaar was de Mondriaan College uit gemeente Oss, zoals vele jaren in de maand mei, 3 a 4 dagen aan het Poeldonk monument een bezoekje wezen brengen. Ongeveer 200 a 230 jongeren hadden een opdracht (proefwerk over de oorlogsgeschiedenis). De jongeren gaan vanaf de Mondriaan school in Oss, via Geffen, Berlicum, Den Dungen (Poeldonk monument) en vervolgen hun fietstocht naar Kamp Vught waar de jongeren ook de fusilladeplaats bezoeken. http://www.nmkampvught.nl/index.php?id=1. Veel jongeren zijn geïnteresseerd in de oorlogsgeschiedenis merkte ik. Ik vind het een geweldig goed initiatief van het Mondriaan college. Een goed voorbeeld dat doet volgen. Enkele foto’s staan hier

Wij mogen de oorlogen en de gesneuvelden die voor onze vrijheid vielen nooit vergeten. Veel veteranen hebben voor onze vrijheid gevochten waaronder ook Indië veteranen. Nog steeds gaan deze gebukt over dat verleden en wat ze meemaakte in het verre land dat Indonesië heet. Er sneuvelden ruim 6400 van onze jongens die daar naar toe moesten. Het waren dienstplichtigen militairen (dus geen beroepsmilitairen) die hun plichten moesten vervullen voor Koningin en Vaderland.

Een verhaal, verteld aan het monument op de Poeldonk.

Wij waren met het onderhoudswerk bezig bij het monument in onze tuin. Er kwam een man per fiets van rond de 80 jaar bij het monument staan. Na even daar gestaan te hebben kwamen hij in gesprek met ons en in dat gesprek begon hij plotseling over Indië te praten, hij was een broer van een gesneuvelde Indië-ganger bleek later.  

Zijn verhaal: “mijn broer was maar pas enkele maanden voor zijn nummer in dienst. Het was een rumoerige tijd en we hadden vooraf al veel meegemaakt ook tijdens de oorlog 1940-’45. Mijn boer, nog maar enkel maanden in dienst moest naar Indonesië een paar jaar na de oorlog die wij meemaakte. Mijn broer was net als ik ook nooit verder geweest dan in de omstrek van onze woning.

Na enkele maanden dienstplicht werd hij op de boot gezet en had bijna geel ervaring opgedaan net al zovele die met hem dienstplichtig waren. Ze hadden zelfs bijna geen oefeningen gehad met geweer enz. dus was dat een groot nadeel. Na ongeveer een jaar of wat kregen mijn ouders bericht dat mijn broer in Indië was gesneuveld.

Ik heb het geluk gehad dat ik ruim 10 jaar geleden samen met enkele familieleden in Indonesië ben geweest. Ik heb daar bij zijn graf gestaan en dat was heel zwaar, terugdenkend aan mijn gesneuvelde broer, maar vooral aan mijn ouders die daar niet geweest zijn. Ze hadden het geld daar niet voor. Wat heeft mijn moeder veel gehuild om haar zoon, zelfs geen foto van het graf van mijn broer had ze. Ook mijn vader had intens veel verdriet net als wij. Sinds mijn ouders wisten dat mijn broer was gesneuveld, was hun leven totaal verwoest”. En zo ging dat verder, zulke verhalen grijpen je aan je begrijpt niet dat zoiets kan. http://www.vertelhetjekleinkinderen.web-log.nl

Er zijn 10-tallen van zulke verhalen en telkens denk ik, hoe kan zoiets gebeuren. Ieder jaar weer nieuwe verhalen aan het monument. Het oorlogsmonument is niet zomaar een monument, hier kunnen mensen hun verhalen kwijt. Ik weet heel zeker dat er nog heel veel oorlogskinderen zijn die het nu nog steeds heel zwaar hebben. Hun leven is werkelijk ten onderste boven gebracht doordat hun broer of vader in Indië zijn gesneuveld. Ook kinderen waar vader in de oorlog van 1940-’45 sneuvelde of diegene die in het concentratiekamp omkwamen is het leed niet te verdragen. In Den Dungen zijn ook inwoners om het leven gekomen tijdens het oorlogsgeweld. De oorlogskinderen kunnen dat nooit vergeten. http://oorlogskind.dnbmedia.com/index.php

“OPDAT WIJ NIET VERGETEN” staat er op het plaquette bevestigd aan het monument met de namen van gesneuvelden dat op 4 mei 2002 was onthuld door Jan Scheele en Piet Luteijn, beiden uit provincie Zeeland. “Nog enkele jaren en wij zijn er dan niet meer, wij die in de oorlog 1940-’45 hebben moeten strijden voor onze vrijheid. De jongeren moeten de fakkel overnemen als wij er niet meer zijn”, dit zei veteraan J. Scheele uit Zaamslag in zijn toespraak in 2002 tijdens de dodenherdenking.  

Jan Scheele is op 9 september 2007 overleden.

Ik maak een grote stap naar het voorjaar 2007. Op donderdag 8 maart belde burgemeester Pommer mij op met de vraag, of ik iemand zou weten die de dodenherdenking zou kunnen organiseren hier bij het monument op de Poeldonk. Er waren geen gegadigde terwijl er toch iets moet gebeuren de tijd dringt. Met deze mededeling overviel de burgemeester mij in de vroege morgenuren. Ik stond ervan te kijken dat er niemand was die zulke zo belangrijke taak zou kunnen uitvoeren, dus ook het Oranjecomité deed dat niet. Dus de dodenherdenking was (waarschijnlijk) in gevaar als ik en mijn broer niet meehielpen.

Daar ik veel goede vrienden en kennissen heb was dat voor mij geen probleem. Ik heb de burgemeester geholpen door hem mede te delen dat hij het beste met dhr. J. Sanders (voorzitter van onze buurtvereniging) contact kon opnemen. Hij zal de dodenherdenking wel kunnen organiseren, terwijl ik burgemeester Pommer beloofde, dat wij, ik en mijn broer, dhr. Sanders optimaal zullen meehelpen met organiseren. Op deze wijze werd de dodenherdenking 2007 door de voorzitter van onze buurtvereniging en door ons (net zoals het vorige jaar 2006)georganiseerd. Het was een goede en een respectvolle, maar zeker ook een correcte herdenking. Het was dus een kopie van vorig jaar.

Alles is ontzettend goed gegaan met de voorbereidingen en Dhr. Sanders en wij hadden totaal geen moeite noch problemen gehad. De herdenking was optimaal en we genoten daarvan omdat alles zo soepel was verlopen.

De herdenking begon om 19.30 uur en Pastor Chr. van Beurden deed het openingswoord en daarna deed hij de toespraak met memorandum. (Toespraak met memorandum)

Wethouder Ben Leenen hield namens de gemeente Sint-Michielsgestel de toespraak. (Zie toespraak).

Harmonie Wilhelmina gaven zoals gewoonlijk weer hun volledige medewerking. Dit jaar was dat voor de 25^e maal dat de harmonie hun medewerking hadden gegeven aan de dodenherdenking. De Indië-gangers uit ons dorp, herdenken al sinds 1983 hun kameraden die in Indië gesneuveld zijn. Eerst deden ze dat aan de zuidkant van de kerkmuur van H. Jacobus de Meerdere. Maar vanwege plaatsgebrek hebben de Indië-gangers gekozen voor het oorlogsmonument op de Poeldonk.

Daarna werden de bloemenkransen gelegd door: wethouder Dhr. Ben Leenen, namens de Gemeente Sint Michielsgestel. Pastor van Beurden legde de krans namens de inwoners van Den Dungen en Indië veteraan Dhr. W. van de steen en Dhr. Tien van der Hofstad legde de bloemenkrans namens de Indië-gangers. Mevr. Tiny van Buuren legde de bloemen namens de nabestaande van Majoor Döbken.

Voor het eerst waren er geen veteranen van de oorlog 1940–’45 op de 4 mei herdenking. Verleden jaar gaven de al ouder wordende veteranen (tussen de 89 en 98 jarige leeftijd) aan dat ze na de herdenking van 2006 niet meer aanwezig zouden zijn. Het is namelijk veel te zwaar om in de avonduren te komen. Het overnachten was ook niet meer te doen gezien hun leeftijden. De Indië-gangers waren ook zoals gewoonlijk weer aanwezig. Het was redelijk druk tijdens de herdenking maar we hadden ook alle weer - goden mee en de zon scheen tot in het diepe avondrood en ging zachtjesaan ten onder.

De twee minuten stilte in overdenking aan de gesneuvelden van 12 mei 1940 en ook gaan de gedachten tevens naar de Dungense bewoners die door het oorlogsgeweld omkwamen. Een stilte dat tevens met zang van de merels, die hun lied zongen ergens hoog in de bomen niet wetende dat tijdens die stilte zoveel omgaat bij de mensen die zoveel leed hebben moet doorstaan in de oorlogstijd.

Na de twee minuten stilte bracht het gilde de vendelgroet. Dhr. John van der Aa, speelde  taptoe. Een gedicht werd voorgelezen door mevr. Mia Jennissen. Daarna werden de witte duiven loslaten door Rens en Evy Vos, waarbij tevens de mooie Indische melodie “Terang Bulan” werd gespeeld door John en dochter Marjolein van der Aa. Weer was het muisstil, het werd echt bijzonder mooi uitgevoerd.

Wethouder Ben Leenen deed het slotwoord en harmonie Wilhelmina speelde daarna het Wilhelmus. Pastor van Beurden bedankte alle aanwezigen voor hun aanwezigheid. Hij bedankte ook allen die hun medewerking hadden gegeven om de dodenherdenking mogelijk te maken en te doen slagen.

Voorzitter Jan Sanders van de buurtvereniging en wij, de Gebr. Schuurmans mogen zeer tevreden zijn. Uiteraard danken wij iedereen voor de goede reacties die wij hebben ontvangen. Met een lekker biertje, bij ons in de keuken, hebben we het een en ander samengevat. Jan Sanders bedankt het was geweldig deze samenwerking.

12 mei 2007: onderlinge bijeenkomst/herdenking met de oud- veteranen van 1940 – ’45.

Deze dag was door ons georganiseerd voor de oude veteranen omdat ze niet meer op 4 mei bij de herdenking aanwezig konden zijn. Het is veel te zwaar geworden voor hen in de avonduren. Daarom hadden wij voor hen de mogelijkheid gegeven om op 12 mei naar de Poeldonk te komen. De kleindochter van Majoor Döbken en haar man waren speciaal vanuit Amerika naar deze kleine herdenkingsbijeenkomst gekomen.

Dat het echtpaar de Lange speciaal naar Den Dungen was gekomen was voor mij persoonlijk heel bijzonder dat je zoiets meemaakt. De oude veteranen hadden dan ook heel veel te vertellen over haar grootvader die een zeer goede commandant was voor zijn militairen. De kleindochter en haar echtgenoot waren ontzettend blij dat deze bijeenkomst hadden meegemaakt. We hebben mooie herinneringen overgehouden aan deze dag.     

Het was voor onze veteranen een rustige herdenking en ze waren daar blij mee. Al die drukte zoals op 4 mei is echt teveel geworden. Maar er was meer: het was nu voor het eerst dat de veteranen op 12 mei, op de dag van het gevecht, bloemen legden bij het monument. De gedachten gingen gepaard met enige emoties wat te begrijpen was. Het was dan ook precies 67 jaar geleden dat ze voor een zware taak stonden, met de opdracht “aanvallen, dit is onze opdracht” zei Majoor Döbken. “Het gevecht was kort maar de vreselijke zwaar, de herinneringen blijven levenslang bij je” zei de 98 jarige oorlogsveteraan Piet Luteijn.

Pastor van Beurden was uitgenodigd omdat hij de juiste persoon is om de veteranen te begeleiden met gesprekken vooraf en tijdens de bloemenlegging. De veteranen vinden het fijn om met de Pastor te praten. http://www.sintjacobusdemeerdere.nl

Ook deze dag is tot in de puntjes geslaagd. We hadden goed voor de veteranen gezorgd net zoals we dat al in andere jaren al deden. Het volgende jaar hopen wij onze veteranen weer op 12 mei terug te zien. Tussendoor neem ik steeds contacten met ze op hoe het met hen gaat. De onderlinge herdenking werd ook mede georganiseerd door broer Albert en Tiny van Buuren, bedankt daarvoor.   

Hier staan de foto's van die bijeenkomst

18 augustus 2007: herdenking  Zuiderpark bij het Indië gedenkteken. 

Ook nu had ik een uitnodiging gekregen om de herdenkingsbijeenkomst Indië-gangers in ’s-Hertogenbosch bij te wonen. Het was weer een respectvolle herdenking die met veel eerbied is gehouden. Voorzitter dhr. Zuidam had een zeer gedetailleerde toespraak wat voor sommige aanwezige emotioneel was. Hij vertelde over alle gebeurtenissen wat nu op dit moment gaande is, ook over vredesmissies enz. en over het verschil van toen de Indië veteranen met hun gevaren moesten omgaan en nu in deze tijd met moderne technieken.

De Indië veteranen zijn in die toespraak van dhr. Zuidam in ruime maten eervol en met uiting van moed gewaardeerd. Het verschil is zeer groot als het gaat over de dienstplichtigen van toen en de beroepsmilitair van nu. Doch, toen waren er gevaren en die zijn er nu ook. De heer Zuidam heeft nauwgezet uitleg gegeven hoe de Indië-gangers tekort zijn gekomen in die tijd maar vooral daarna.

Een Indië veteraan uit Breda had de mogelijkheid gekregen om zijn getuigenverhaal uit te spreken. Het was echt muisstil tijdens zijn toespraak. Ook hij had geluk gehad omdat hij en zijn kameraad in een hinderlaag terecht was gekomen. Zijn kameraad Henk van Hassel had hem gered toen hij daar een schotwond opliep. Enige weken later was Henk van Hassel ook zwaar gewond geraakt en zijn vriend (nu in Breda wonende) die door hem gered was, was al die tijd in het ziekenhuis gebleven in afwachting hoe alles zou aflopen. Van Hasselt is toen overleden, (zijn stem stokte). “Waarom overleed hij en niet ik, hij redde mij, waarom” was zijn vraag steeds in zijn verdere leven.  

Mevrouw Tine van Ommen - Douwes gaf op 25 oktober een lezing over “Leven en Oorlog in Nederlands Indië” over wat zij daar had meegemaakt in het Nederlands Oost Indië, tijdens de bezetting door de Jappen.

De lezing was georganiseerd door de organisatie KBO in samenwerking met de SWO. De harmoniezaal van Hotel Boer Goossens http://www.boergoossens.nl in Den Dungen waren veel mensen gekomen om de lezing bij te wonen.

Hoewel ikzelf het verhaal al gelezen had over wat Mevr. van Ommen heeft meegemaakt was het nu toch geheel anders om de belevenissen van haar zelf te horen in de zaal.

Ik heb veel waardering dat mevr. van Ommen kan spreken over de familie, over de Jappenkampen, de honger, maar vooral over wat ze als jong meisje van 8 jaar heeft moeten doorstaan om de familie mede van voedsel te voorzien. Heel veel complimenten voor haar moed en doorzettingsvermogen verdient zij daarvoor. Ik ben, net als vele in de zaal, erg onder de indruk over wat ze heeft verteld.

Hierbij de link die verwijst naar,  “Stichting gastdocent werkgroep Zuid – Oost Azië”.      

http://www.gastdocenten.com/gastdocenten/Mevrouw%20T.%20van%20Ommen-Douwes.htm

We moeten serieus en met veel respect blijven herdenken voor de gesneuvelden en voor de wereldvrede. We moeten laten merken dat het woord “oorlog” niet in het woordenboek zou moeten bestaan. Maar ik ben er van bewust, dat er altijd wel ergens op de wereld onenigheden en oorlogen zullen zijn, helaas zal het nooit anders zijn verwacht ik.