Opdat wij niet vergeten

Oudstrijder: Jan Scheele

Het zal half april 1989 geweest zijn toen er een auto bij ons op het erf arriveerde. Wij zagen dat de inzittenden zichtbaar naar een specifiek herkenningspunt zochten.

Wij, mijn vader en ik, waren bezig met onze dagelijkse werkzaamheden rondom het huis. Wij wachten maar af wie deze mensen waren en wat ze hier kwamen doen. De onbekende gasten stapten uit hun auto en kwamen naar ons toe om zich voor te stellen.

“Ik ben Jan Scheele uit Zaamslag, ik ben hier op 12 mei 1940 geweest als militair. Ik zie dat de kersenboom daar, er nog staat”, zei hij. Daarna stelde hij zijn vrouw en een goede bekende van hun aan ons voor.

Na de kennismaking liepen we allen naar de grote oude wilde kersenboom, waar de heer Scheele zijn verhaal vertelde:

“Op 12 mei 1940, ben ik hier op deze plaats geweest. Er is toen vreselijke gevochten op dit stukje straatweg, tegen de Duitse verkenningseenheid. Het geweld tijdens het gevecht en de overmacht was zo groot dat op een begeven moment, ondanks onze weerstand, de Duitsers toch doorgebroken waren.

Ik ben toen achter deze kersenboom gevlucht en heb me mede door de dichte haag seringen die er stond, mij daarin verborgen kunnen houden. De geweerkogels vlogen aan weerzijden van deze boom om mijn oren. Ik was toen, als jonge militair van 22 jaar, natuurlijk nog heel slank en kon mij goed uit het gezichtsveld van de Duitsers houden. Deze boom heeft mijn leven gered”, zei hij.

In een brief van de heer A.D.Goedegebuure, aan mij gericht, las ik dat de heer Scheele hem verteld had dat hij op dat moment van het verschrikkelijke gevecht al afscheid nam van zijn leven. A.D. Goedegebuure kon dat goed begrijpen omdat hij maar 50 meter van hem vandaan lag.

Het oorlogsmonument dat hier in de tuin staat hadden onze gasten, die steeds bij de kersenboom waren, nog niet eens gezien. Zij allen wisten niet dat er een oorlogsmonument opgericht was hier op de Poeldonk.

Wij zijn naar het monument gelopen en hebben de gasten het een en ander uitgelegd over het ontstaan en dat er door onze gemeente een jaarlijkse herdenking plaatsvindt.

Met veel belangstelling is het monument bekeken. De heer Scheele zei, ”Het monument staat hier op de juiste plaats, de tekst die er op staat is precies weergeven zoals het hier is gegaan”.

Na 49 jaar was de heer J. Scheele weer op de plaats van al die gebeurtenissen die hij nooit zal vergeten.

Wij boden onze gasten koffie aan en praatte aan keukentafel nog wat na over de oorlogsgebeurtenissen. (het praten daarover was ook voor deze man heel moeilijk)

Enkele jaren later zei Jan Scheele eens tegen mij tijdens een gesprek:

“Hier staan wij bij oorlogsmonument, maar die kersenboom daar dat is eigenlijk mijn monument, hij redde mijn leven”

Een bezoeker aan het monument zei tijdens het gesprek over die kersenboom, “Die oorlogsveteraan uit Zeeland, heeft dus de kersenboom overleefd”.

(De oude kersenboom (doorsnee 1.10 meter) staat er nu niet meer. Sinds oktober 2002 is die bezweken. Volgens de bomendeskundige was de boom versleten de stam zou hol zijn en als er storm zou komen, was er een gevaar dat de boom op het huis zou kunnen vallen. Ook was hij gevaarlijk vanwege de afbrekende takken.)

In 1990, het jaar daarop werd de heer J. Scheele persoonlijk door Burgemeester Speetjens uitgenodigd om op 4 mei, bij de herdenking op de Poeldonk aanwezig te willen zijn.

Deze herdenking was nu een hele speciale herdenking omdat er Amerikanen en Engelse veteranen van de Market Garden er aan deelnamen. Zij waren aanwezig om hun gesneuvelden te gedenken. Het Market Garden Comité uit het plaatselijke dorpje Den Dungen was mede door Jacques van Eekelen georganiseerd.

Op de avond van de 4e mei, was het een heel bijzondere en indrukwekkende herdenking. De toeschouwers die er aanwezigen waren, hebben die herdenking met veel belangstelling kunnen gadeslaan.

De heer Scheele heeft op deze avond van de 4e mei, samen met de heer A.D. Goedegebuure de kranslegging gedaan voor hun gesneuvelden kameraden. Terwijl Dan Griffiths en de Indiëgangers kransen legden voor hun gesneuvelden en hen herdachten.

In 1995, was er weer een respectvolle herdenking waar de heren, J. Scheele en A.D. Goedegebuure de kranslegging hebben mogen verrichten.

Vader Toon Schuurmans legde een bloemstuk namens de parochie Den Dungen.

In het jaar 2000, was Jan Scheele alleen. De heer Goedegebuure kon nu om gezondheidsredenen niet aanwezig zijn. In de volgende jaren daarop werd Jan Scheele steeds uitgenodigd door gemeente Sint-Michielsgestel.

In het jaar 2000 had ik bij gemeente Sint-Michielsgestel het voor elkaar gekregen om voor de oud-strijders, die hier aan de herdenkingen hebben deelgenomen, een zilveren brievenopener met gemeente wapen daarop te laten ontvangen. Zij kregen deze attentie als oud-strijder, voor dat alles wat zij hier hebben moeten doorstaan in onze gemeente op de 12e mei 1940. De oud-strijders hebben dit aandenken van de gemeente Sint-Michielsgestel, als een groot gebaar mogen ervaren.

Eigenlijk wilde ik iets anders voor hen verwezenlijken, maar dat lukte toen niet. Toch hebben zij allen een blijk van waardering gegeven aan de gemeente, maar ook aan mij.

Plaquette

Het jaar 2002 was het voor mij maar ook voor meerdere personen een heel bijzonder jaar.

Zo ook voor de heer J. Scheele.

Ik had bij gemeente Sint-Michielsgestel een plaquette aangevraagd, waar de namen van de gesneuvelden militairen op zouden kunnen staan. Ik vond het monument, dat er sinds1970 staat en waar de jaarlijkse herdenkingen plaatsvonden niet compleet.

Ik liep al jarenlang daar aan te denken dat er iets aan moest gebeuren. Via wethouder W. van de Wassenberg ging ik daarover in gesprek of mijn idee verwezenlijkt kon worden.

Zij stond er zeer positief tegenover en zou proberen het rond te krijgen in de vergadering van B&W. Na enkele weken kwam er een toezegging dat de B&W het voorstel had goedgekeurd.

Nu moest er een tekst op komen, maar die mocht niet al te lang zijn vanwege de ruimte. Hiervoor had ik de heer Jan Scheele voor gevraagd. Jan heeft direct medewerking gegeven op mijn vraag.

Hij zou een tekst bedenken dat zou aansluiten op de gebeurtenissen en de betekenis van de zin veelzeggend zijn op de plaquette. Die tekst kwam ook op onze website te staan.

“OPDAT WIJ NIET VERGETEN”

Inmiddels had ik op 27 Januari 2002 de heer P. Luteijn gevonden. Hij komt uit het plaatsje Schoondijke, uit provincie Zeeland. Ook de families van de gesneuvelde militairen had ik inmiddels opgespoord.

Het opsporen kwam door een tip van dorpsgenoot, Harrie Minkels, die vroeger op de Keerdijk woonde. Hij wist te vertellen dat er een oud-strijder bij hen was geweest enkele dagen na de 12de mei, die hier op de Poeldonk zou hebben gestreden tegen de Duitsers.

Door de plaquette dat inmiddels op het monument was aangebracht en het opsporen van families ging er nu een speciaal gebeurtenis plaatsvinden. Ook omdat oud-strijder Piet Luteijn, 93 jaar, was uitgenodigd om ook aanwezig te willen zijn.

De heer en mevrouw van der Meij-Gerritsen uit Leersum waren ook uitgenodigd. Zij waren gekomen naar de herdenking en mede voor, ome Jan Jansen van Dam.

De directe nabestaande van Majoor Döbken, waren door mij zoektocht gevonden. Zij waren net als mevrouw van Lenten  door de gemeente Sint-Michielsgestel uitgenodigd om bij de herdenking aanwezig te zijn.

Deze laatstgenoemde familieleden konden onmogelijk aanwezig zijn bij deze bijzondere gebeurtenis vanwege hun gezondheid of andere oorzaken.

Zij stuurden bloemen voor de plechtigheid om hun geliefde vader en schoonvader, zoon, broer, zwager en oom, te gedenken.

De bloemen zijn namens hen, tijdens de herdenking met eerbied en respect aan het monument neergelegd.

De oud-strijders de heer J. Scheele en de heer P. Luteijn mochten de plaquette onthullen. Dit was echt een zeer belangrijk en tevens een emotioneel moment.

Op “ons monument”, zoals de heer A. Smits destijds had uitgeroepen tijdens het onthullen in 1970, kreeg nu in het jaar 2002 de namen van de gesneuvelden die hier vielen.

Mijn wens is werkelijkheid geworden, dankzij de medewerking en van gemeente Sint-Michielsgestel. Het oorlogsmonument is op de Poeldonk is nu helemaal compleet.

Er zijn bij de onthulling enkele toespraken gehouden.

Klik op de volgende pagina om de toespraak van de heer J. Scheele te lezen.