Opdat wij niet vergeten

Voorgedragen door Jan Sanders, voorzitter van buurtvereniging Poeldonk, 

tijdens de dodenherdenking gedaan op 4 mei 2008, bij het Poeldonk monument in Den Dungen.       

Op basis van: Nico van de Veerdonk, ‘Herinneringen van een soldaat in Indië’ in Aachterum 9 (2005) 82-87

Ik word op 20-jarige leeftijd goedgekeurd en in september 1949 opgeroepen voor mijn militaire dienstplicht. Ik krijg een vrijkaartje voor trein en bus naar de kazerne in Maastricht. De trein is een beleving voor mij: het is mijn eerste treinreis.

Het eerste weekend lig ik ziek op bed wegens de vele inentingen die ik kreeg. Vervolgens onderga een stevige opleiding met wachtlopen, stormbaan, marcheren.

In februari 1949 krijgen we bericht dat onze compagnie naar Indië moet. Bijna niemand vindt het erg, er volgt een indrukwekkende parade op het Vrijthof en een mooie feestavond in de Schouwburg.

We vertrekken met de trein via Eindhoven naar Rotterdam. Bij Rotterdam gaat de trein wat langzamer rijden. Links en rechts van de trein komt Militaire Politie te paard. ‘Wat worden we toch op een geweldige manier uitgeleide gedaan’, denk ik en pas later hoor ik dat de MP er was om te verhinderen dat jongens vanuit de langzaam rijdende trein zouden springen om te deserteren.

In de Merwedehaven ligt het schip de Volendam, lengte 175 m. De kade is volgestroomd met familie en vrienden om ons uit te zwaaien, ook mij.

De reis aan boord verloopt goed. We slapen in hangmatten die aan de zolder zijn vastgemaakt. Er hangt een bijna jolige sfeer. Minpuntje: een jongen springt, overbood en moet teruggehaald worden.

We lopen Soerabaja binnen en worden onthaald door een muziekcorps. We krijgen limonade, chocolade en sigaretten van charmante dames.

Ik zit vooral in de bewaking, onder meer voor voedselkonvooien. Voordat die hun plaats van bestemming kunnen bereiken, moeten wij de wegen vrijmaken van trekbommen en ander oorlogstuig.

Op 25 mei 1949 wordt de chauffeur van ons konvooi bij een aanslag zwaar gewond. Hij sterft de volgende dag: ons eerste slachtoffer. Dat ook wij konden sneuvelen, daar hadden we niet aan gedacht. Enkele maanden later komt een andere militair om, nu bij een ongeluk. En een half jaar later: een open vrachtwagen, een powerwagen, stort in een ravijn: vijf zwaar gewonden.

Januari 1950: we verhuizen naar Tretes in de bergen en Pandakan aan de voet ervan. Wij zijn verantwoordelijk voor de bewaking. De bobo’s komen hier immers om uit te rusten.

Op 31 augustus 1950 krijgen we goed nieuws: we mogen naar huis. Maar enkele weken later overlijdt nog een kameraad van ons, weer aan de gevolgen van een ongeluk.

Terug naar Nederland met veel berichten over hoge werkloosheid. Nu staat er niemand op de kade om ons op te wachten, alleen Militaire Politie die onze bagage doorzoekt op smokkelwaar. De opgelopen trauma’s mogen we allemaal mee naar huis nemen.