Opdat wij niet vergeten

Gebeurtenissen vanaf, 1 januari - 2009

Het vorige jaar in 2008, een druk jaar gehad. Bij het intreden van het nieuwe jaar had ik alle veteranen persoonlijk gebeld en gesproken en hen natuurlijk weer een goed jaar 2009 toegewenst. Ook dhr. Piet Luteijn, waar ik speciaal aandacht aan heb gegeven vanwege het feit dat hij op 21 maart 2009, honderd jaar ging worden. Ik heb het vermoeden dat hij de oudste oorlogsveteraan is van Nederland die een zwaar gevecht heeft meegemaakt tegen de Duitsers waarbij commandant Reserve Majoor Döbken is gesneuveld. Piet heeft steeds goede herinneringen aan zijn Majoor Döbken.

Op 12 mei 1940, werd op de Poeldonk, nabij de Dungense brug die over de Zuid-Willemsvaart ligt, zwaar gestreden tegen de Duitse verkenningseenheid. Bij de strijd sneuvelden drie Nederlandse militairen, E.G. Döbken - Res. Majoor St. – III-14 RI., Jan Jansen van Dam en Soldaat van A. v. Lenten. Ook sneuvelden tijdens de strijd, acht Duitse militairen, van de AA 254 (Aufklärungs Abteilung (Verkenningsafdeling) van de 254e Divisie).

De verkenningseenheid was al heel vroeg in de morgen aanwezig en werden verrast door de Nederlandse militairen. Er was een klein vuurgevecht ontstaan maar de Duitsers trokken zich snel terug maar kwamen enkele uren later met veel materieel weer opdagen. Jan Jansen van Dam was al in de vroege morgen gesneuveld en wel op “d’n dries” (een stukje weiland voor de paarden) aan de Hooidonk volgens de eigenaar die daar woonde. Zijn boerderij was ook in die vroege morgen in brand geschoten. De acht Duitse militairen zouden bij de eerste aanval al gesneuveld kunnen zijn?

Even terug naar gesneuvelden en gewonden.

Volgens mijn vader, Toon Schuurmans, waren er veel meer gesneuvelden dan acht Duitse militairen en ook meer dan drie Nederlandse militairen. Mijn vader was tijdens het gevecht gewoon thuis samen met zijn vrouw en gezin. Ze zaten in de kelder die echt niet sterk genoeg was bij eventuele aanval met bommen enz. Vader vertelde, net zoals dhr. Goedegebuure in zijn memorie, dat het een lawaai van jewelste was door de drie mitrailleurs en twee handmitrailleurs die waren opgesteld aan het huis.

De tweede aanval was een kort, heftig maar vooral een zeer zwaar gevecht geweest. Het is raar dat ik niet één veteraan ben tegengekomen die precies wist, hoe laat het gevecht begonnen was. Het vermoeden is zo tussen 10:30 - 11:00 uur in de morgen. Een veteraan vertelde dat de spanning zo hoog was dat hij de tijd van de aanval niet te kan herinneren.

Toen het lawaai ineens was afgelopen kon je zo af en toe nog geratel van mitrailleurs en schoten horen op afstand. Een oorlogsvliegtuig vloog nabij onze woning over de Poeldonk, dus was het na de strijd nog steeds gevaarlijk als je naar buiten ging. De stilte was wedergekeerd omdat de Duitsers al heel snel waren doorgebroken. Vader ging kort na de aanval naar buiten en zag veel rommel liggen. Stukgeschoten oorlogsmaterialen, boerderijen bij ons in de buurt stonden allemaal in brand en de motors (BSA motors), soms met zijspan en jeeps lagen aan weerszijde in de watersloten. Op het wegdek zag hij veel gesneuvelden militairen liggen. Vader zag ook dat de gesneuvelden op een vrachtwagentje werden gelegd door de ophaaldienst. (gelegd…., nou ja, wat je leggen noemt in oorlogstijd.) De Duitsers hadden veel haast en waren alweer heel snel wegreden met het vrachtwagentje dat echt tjokvol geladen was. Ook zag mijn vader bloed vanaf de zijkanten van de vrachtwagen druppelen. Er lagen veel gesneuvelden op de wagen. Die gesneuvelde Duitsers zijn bij de tweede aanval direct afgevoerd door de Duitsers zelf en de wagen ging richting Dungense Brug. Waarheen…. dat weet vermoedelijk niemand.

Wat mijn vader had gezien en meegemaakt had, daar heeft nooit over willen praten. Met mij wilde mijn vader daar ook niets over vertellen hoewel hij steeds zei, “waarom wil jij dat weten, ben maar blij dat jij dat niet meegemaakt hebt!” Toch heb ik het een en ander met beetjes losgekregen.

De Duitse militairen die op de straatweg lagen waren bij de tweede aanval gesneuveld. Een gedeelte van de Duitse gesneuvelden zouden na de strijd naar het dorp gebracht zijn. Volgens mijn vader lagen over de gehele lengte van de weg, tussen boerderij van Schakenraad en onze woning Duitse gesneuvelden. Mijn vader zag dat de gesneuvelden door de Duitsers zelf zijn opgehaald. Dus die acht gesneuvelden die in Den Dungen begraven waren, zijn vermoedelijk aan de zijkanten van de weg gekomen of ze lagen in sloot of in het veld.

De Nederlandse gesneuvelden lagen ook in het veld. Jan Jansen van Dam bij Jan Ondersteijn Hooidonk, Majoor Döbken op het bouwland van Bert van Hedel. Ook Soldaat van Lenten is gesneuveld op dezelfde akker, achter een haag langs de slootkant.

Ook oud-strijder van der Steen, die op ook op de Poeldonk gestreden heeft vertelde, “Het was gruwelijk zwaar gevecht geweest. Ik heb daar mijn levenlang niet over gesproken maar tegen jou wil ik daar wel eventjes over praten. Er lagen veel doden en gewonden op de straatweg. Majoor Döbken sneuvelde met de pijp in de mond bij het varkenshokje, ik stond vlak bij hem. De oude boerderij tegenover jullie, waar wij waren, stond in brand. Trouwens alle boerderijen stonden in brand behalve die van jullie. Het leek wel een hel. Ik vertel dit omdat jij erom vraagt, maar je moet begrijpen, al die dingen die gebeurd zijn tijdens de oorlog, daar hebben de mensen, de bestuurders en de politiek niet veel van geleerd. Hij kon bevestigde dat er veel meer Duitsers zijn gesneuveld dan acht en waarschijnlijk zijn er ook meer Nederlanders gesneuveld!”

Tonnie de Bont, van de Keerdijk, (helaas overleden) vertelde mij eens dat bij hun aan huis zwaar gewonden militairen aankwamen. Zij hadden ook aan de strijd op de Poeldonk deelgenomen. Militairen met schotwonden is hier op de dijk (een Nederlandse militair) overleden aan zijn verwondingen. Jammer dat dit alles niet goed is vastgelegd in die tijd. Er waren meer militairen hier op de keerdijk die zwaar gewond waren. De namen van die gewonde militairen zijn onbekend gebleven of zijn door de jaren heen vergeten. Veteraan, Dhr. Goedegebuure ( overleden) schrijft in zijn getuigenverhaal ook over gewonden militairen in het veld. Hij schrijft, dat het een hel was tijdens de strijd. Enkele namen heeft hij vastgelegd in zijn familie boekwerkje.

Wim van der Steen Den Dungen:

Nog tijdens de oorlog zijn er twee Zeeuwen, die mee hadden gedaan met de gevechten nabij de Poeldonk op 12 mei1940 en die vervolgens bij ons waren aangekomen voor burgerkleren, op bezoek geweest. Een van die militairen twee veteranen zou,( ?) Kwekke(n)boom zijn geweest. Zij brachten de kleren terug die zij van ons thuis hadden meegekregen en vertelde dat de zwaargewonden Nederlandse militair, die zij in de hooimijt van Peter van Alebeek hadden neergelegd, nog steeds vermist was. De hooimijt van Peter van Alebeek was later tijdens de gevechten in brand geraakt; er was niets over gebleven. Voor de twee Zeeuwse oud- soldaten stond het daarom vast dat hun zwaargewonde collega in de hooimijt was omgekomenen en dat het tot de grond toe afbranden van de hooimijt

Per e-mail ontvangen:

Toen de familie Goossens thuis kwam vonden zij een verbrand huis. Het paard en de hond en enkele stuks vee waren eveneens verbrand. In de achtertuin lagen resten van de strijd, waaronder een schoen met een halve voet. Tevens lagen er veel flessen sterke drank. De familie durfde die flessen niet mee naar binnen te nemen. De volgende dag waren alle flessen weg de rest natuurlijk niet. De boerderij van Jan Goossens is tijdens de oorlog weer opgebouwd. Petje af voor wat jullie voor het warm houden van de gebeurtenissen van die meidagen doen. m.v.g. Rien van Thiel, (kleinzoon van Jan).

Met dank voor dit e-mail bericht.

Ik heb geprobeerd dat allemaal uit te zoeken en deze nagekomen berichten te achterhalen. Het is mij niet gelukt om volledige gegevens te verzamelen. Ook heb ik de Nederlandse gewonden, die tijdens het gevecht verzorgd zijn door de Duitsers in die boerderij (hieronder foto) niet via mijn site kunnen bereiken. De nu pas gerestaureerde boerderij, waar het gezin van familie Schakenraad woonde was destijds dependance (noodopvang gewonden verzorging) Poeldonk, ??, nu Hooidonk.

Na velen jaren gerestaureerd:

Deze enige “oude boerderij” met rieten dak, was op 12 mei 1940 tijdelijk ingericht als voorste steunpunt tijdens de gevechtsacties. Ook werd de boerderij gebruikt als eerste noodopvang voor gewonde Duitsers alsook voor de Nederlandse gewonden die daar ook verzorgd werden.

Boerderij in oude staat gebleven, 2009. Er werden tijdens de strijd en na de strijd gesneuvelde Duitse militairen binnen gebracht. Ook deze zeer oude boerderij, dat omstreeks 1500 is gebouwd, was op 12 mei 1940 in brand geraakt door vuurvonken van de in brand geschoten boerderij van familie van Hedel.

De Duitsers hebben het rieten dak snel kunnen blussen en daardoor is de enige boerderij met rieten dak gered door de Duitsers. De boerderij is in 2009 helemaal in oude staat gerestaureerd.

Vier oude boerderijen met rieten daken waren al tijdens het gevecht helemaal in as gelegd. Twee andere boerderijen in de buurt waren alleen het achterhuis in brand geschoten. Er heerste diepe verslagenheid onder de bewoners die dat allemaal hadden meegemaakt. Alles was weg, niets meer over, geen foto’s, geen aandenken ook geen oude dierbare herinneringen en oude erfstukken die soms eeuwenoud waren. Niets was er over na de brand.

De boerderij van Familie Schakenraad is in feiten dus gered door de Duitsers die daar gewonden moesten verzorgen. Alle afgebrande boerderijen of achterhuizen (schuur) die door de Duitsers in brand waren geschoten, zijn in opdracht van de Duisters weer hersteld of zijn daarvoor nieuwe “moderne” boerderijen voor gebouwd.

In de zomer van 2008 is de aannemer, Ton van der Heijden begonnen met restauratie werkzaamheden van, “De Oude Boerderij” waar de familie Schakenraad tijdens de oorlog in woonde. Aannemer van der Heijden uit Heeswijk –Dinther heeft deze klus werkelijk vakkundig en mooi gerestaureerd.

Nu na bijna 70 jaar later is de boerderij in oude staat en prachtig mooi hersteld. Het is nu de enige boerderij met rieten dak op de Hooidonk/Poeldonk. De boerderij is helemaal van binnen maar vooral ook buiten in oude glorie hersteld, dankzij de die nieuwe eigenaar die de boerderij heeft gekocht van Adriaan Schakenraad, de zoon van Jos Schakenraad.

Met de koop in 2008, kon zijn landgoed (Arboretum) uitgebreid worden tot ruim 5.5 ha. Er staan ruim 1500 bomen en struiken op waarvan 1200 verschillenden. Een mooi en prachtig monument is herrezen en staat op het landgoed “D’n Hooidonk” wij allen mogen straks genieten van “De Oude Boerderij”, en van Arboretum dat nu al een schoonheid in ons dorp

In het voorjaar 2010 zal het landgoed, “D’n Hooidonk”voor iedereen te bezichtigen zijn.

Februari - een telefoontje over de herdenking 2009

Eind februari belde Burgemeester Pommer mij over het te organiseren herdenking dat zoals altijd op 4 mei plaatsvindt. De vraag was, of wij weer medewerking zouden verlenen bij het organiseren bij bepaalde zaken indien nodig. Ik heb de burgemeester verteld dat wij zullen helpen als dat nodig blijkt te zijn voor het Oranjecomité in het belang van herdenking.

Maart 2009

Wij zijn intussen zijn weer druk bezig in de tuin en rondom het oorlogsmonument. Het moet er weer netjes en schoon uitzien in de tuin. Er moest worden gesnoeid, gespit, geschoffeld en geharkt worden. Sommige planten staan al in bloei, wat betekend dat de lente niet lang meer op zich laat wachten. Het gazongras kan nog wachten met maaien. Over een tijdje zal de tuin weer mooi zijn dankzij Albert die er veel tijd in steekt.

Uitnodiging receptie

Op 21 maart vertrokken wij, Albert, zus Tiny en Ik (Martien) al vroeg naar provincie Zeeland op weg naar de oorlogsveteraan, de 100 jarige Piet Luteijn. Wij waren redelijk vroeg vertrokken, zodat wij tijdig op het adres waren waar de receptie gehouden werd. Daar aangekomen zagen wij dat het heel druk was. Honderden vrienden en kennissen en familieleden stonden daar al in de rij om de honderd jarige te feliciteren. Piet was heel fit en ontving iedereen steeds staande de felicitaties, bloemen, drank en andere giften. Wat een krasse stralende man zagen wij daar staan vol geluk en tevredenheid. Beste Piet, hopelijk nog een hele tijd te gaan en geniet van het leven. Bedankt voor de uitnodiging en dat wij ook mochten deelnemen aan de feestvreugde.

Hieronder het verhaal van de 100 jarige Piet, overgenomen van ,  Zeeuws - Vlaanderen courant ,

 Honderdjarige kookt nog steeds eigen kostje

door Wilma Valk. zaterdag 21 maart 2009 | 07:33 | Laatst bijgewerkt op: zaterdag 21 maart 2009 | 07:50

Piet Luteijn bij een mini – molen. 

Hij stopte dertig jaar geleden als molenaar. 

“ Al het kleinschalige verdween”

Foto, Camiel Schelstraete
 

SASPUT - Hij wordt vandaag honderd, maar Piet Luteijn uit Sasput laat zich nog helemaal niks wijsmaken. Hij woont samen met zijn zoon Tonnie (63), maar voor de boodschappen, stapt hij zelf wel in de auto. En koken, dat doet 'ie ook zelf. "Ik kook graag. Da's niks voor Tonnie, die is nog veel te jong." Hij serveert zelfgebakken cake bij de koffie. Hij verontschuldigt zich: " Jammer, ik had liever een taart gebakken. Mijn cognactaart is beroemd! Volgende keer dan maar."
De eerste felicitatiekaart, voor zijn honderdste verjaardag, arriveerde enkele dagen geleden al. Uit Amerika, van de kleindochter van 'zijn' majoor uit de Tweede Wereldoorlog. Maar over die tijd wil Piet Luteijn niet zoveel vertellen. "We vochten aan de Willemsvaart bij Den Bosch. Ik praat er liever niet over. Wel ga ik nog steeds naar de jaarlijkse herdenking in Den Dungen."
 

Liever praat hij over zijn leven in zijn geboorteplaats Sasput. "Mijn grootvader en vader waren molenaar. Dus moest ik de traditie voortzetten. Aan het einde van de oorlog is onze molen kapot geschoten. Na de bevrijding was er geen materiaal om hem op te knappen. Ik heb toen in de schuur een nieuwe maalderij gebouwd, elektrisch dat wel, maar met echte molenstenen. De maalderij is nog helemaal intact, maar dertig jaar geleden ben ik er zelf mee gestopt."

De molenaar was op dat moment de laatste neringdoende in Sasput. Zijn vrouw overleed jaren geleden. Naast zijn zoon werd er uit hun huwelijk een dochter geboren. Luteijn heeft één kleindochter. Piet viert zijn verjaardag met een receptie en een familiefeestje. Honderd, hoe dat voelt? Hij lacht: "Ik heb al een pacemaker en valse tanden, straks nog een haarstukje en ik ben weer compleet..."

Piet Luteijn, heeft gestreden onder bevel van Majoor Döbken, nabij de Zuid-Willemsvaart. Hij heeft daar nare herinneringen aan overgehouden. Sinds 2002, ik had hem gevonden na een zoektocht, heeft hij de herdenkingen in Den Dungen meegemaakt en zelfs ook twee keer toespraken gehouden. Piet is een graag geziene gast in Den Dungen.

Half april, kregen wij bericht dat het Oranjecomité de dodenherdenking zal organiseren. Wij kregen wat gegevens en alles werd tot in de puntjes goed geregeld. Ik (Martien) hoefde nu niets te doen dus heb ik de tijd genomen om foto’s maken voor mijn website. Die foto’s kunt u hier zien.

4 mei herdenking

Alles was goed georganiseerd op die avond en gelukkig was het mooi weer. De zon scheen heerlijk tot laat in de avond. De herdenking was goed en met respect verlopen. Pastor van Beurden sprak het openingswoord, en ook met een gebed. Ook memoreerde de Pastor de gesneuvelden, de namen die op het monument staan. Ook voor alle gesneuvelden die wereldwijd in diverse gebieden gestreden hebben, voor de vrede. Pastor van Beurden begeleidt de herdenking al vele jaren. Burgemeester Pommer deed de toespraak tijdens de herdenking. Onze plaatselijke Harmonie Wilhelmina verzorgde gepaste muziek en John van der Aa speelde de “Taptoe”. Ook Gilde Sint Catharine was, zoals we gewend zijn, aanwezig. De Indië veteranen waren ook aanwezig al wordt dat steeds minder in aantal vanwege hun leeftijd.

Er waren redelijk veel bezoekers aanwezig, wel wat minder dan in de voorgaande jaren. De wat sobere uitgevoerde herdenking zoals dat was aangekondigd, is met respect uitgevoerd door het Oranjecomité. De herdenking was heel eenvoudig en goed georganiseerd. Het volgende jaar zal daar extra aandacht aan worden besteed omdat de herdenking dan speciaal zal zijn vanwege dat 70 jaar geleden de Duitsers ons land binnenvielen, en omdat het dan tevens ook 65 jaar geleden is dat we bevrijd zijn.

De veteranen van 1940 – ’45, die kunnen helaas niet meer komen in de late avonduren. De reden is dat het verre reizen hen te zwaar is geworden en het overnachten is ook niet meer mogelijk. Daarom nodigen wij de veteranen al drie jaar lang uit om op een latere datum hun kameraden te gedenken. Speciaal voor hen organiseren wij, nu was dat op 9 mei, dus in dezelfde week van de 4 mei herdenking.

Klik hier voor het vervolg